Ghép mai là gắn một phần của cây mai có hoa đẹp vào gốc của cây mai người chơi muốn thay đổi hoa, nhưng có bộ rễ đẹp, để chơi kiểng và chơi hoa.
các giống mai vàng có rất nhiều cách ghép như: Ghép xuyên tâm, ghép áp cành, ghép chồi, ghép mắt ngủ... Nhưng hiện tại việc ghép mắt ngủ được phổ quát người sử dụng nhất, vì dễ làm, dễ thành công, xin nguồn giống dễ...
1. Chọn gốc mai vàng ghép
Việc chọn gốc ghép tùy theo sở thích của từng người. Bình thường gốc ghép được chọn là gốc mai tứ quý (giống này rất khỏe, ít sâu bệnh), hoặc gốc mai rừng (5 cánh). Bất đề cập giống mai vàng nào cũng có thê sử dụng làm gốc ghép. Nhưng tiêu chí đặt ra là phải khỏe, dáng đẹp. Sau khi chọn gốc ghép xong, khoảng tháng 10 đến tháng 12 âm lịch, sử dụng cưa cắt hết cành nhỏ, tạo dáng theo ý mình, nếu như không cần dáng của gốc ghép thì cắt ngang thân cách mặt đất khoảng 15 tới 20 cm. Tưới phân hữu cơ có pha B1 hoặc Atonic kích thích nhảy chồi non. Khi chồi non nhú ra (thường rất nhiều). Ngắt bỏ những chồi mọc không đúng hướng mình định ghép. Bón thúc cho chồi non mập mạnh, lúc chồi mới có thân lớn cỡ chiếc đũa là có thể tiến hành ghép được rồi.
Có thể dùng gốc mai vàng (loại mai đang được trồng phổ biến ở Nam bộ), hoặc tốt nhất là gốc mai tứ quí vì loại này sinh trưởng khỏe, dễ ghép, dễ thành công, đủ sức mang trên mình phổ biến giống mai khác. Những gốc này càng to càng tốt, dùng cưa cắt ngang thân cây cách mặt đất khoảng vài tấc đến một mét (tùy theo thế của cây sau này định tạo là cao hay thấp) sau lúc cưa, coi ngó (bón bổ sung thêm phân, tưới đủ nước) tỉ mỉ để cây nẩy tược, chờ cho tược to cỡ điếu thuốc lá là có thể ghép được (để cho dễ phân biệt tạm thời gọi mỗi tược mới ra sau này là một gốc ghép, còn gốc cây mẹ vừa được cưa bỏ phần ngọn là thân chính).
>>Xem thêm chủ đề: Hướng dẫn cách bứng mai vào chậu chơi tết
Một gốc ghép có thể đồng thời ghép rộng rãi giống mai khác nhau, lưu ý các giống mai khỏe như Giảo , Mai trâu... Ghép dưới thấp, các giống nhàng nhàng như mai xanh, mai hương ... Ghép ở giữa. Các giống thể trạng yếu như mai trắng, mai cúc, mai 50, 120 cánh... Ghép trên phần ngọn. Cách bố trí phải hài hòa, đảm bảo các mầm ghép sẽ tăng trưởng cân bằng.
rà soát xem các chồi ghép đã sẵn sàng chưa, bằng cách như sau: dùng mũi dao nhỏ, sắc, tách thử một tí vỏ trên mầm thân ghép. Nếu như thấy giữa phần vỏ và phần thân gỗ tiện dụng tách rời nhau, có vẻ láng ướt nhựa. Tương tự là thời điểm ghép tốt nhất đã tới.
Chọn giống và ý tưởng ghép : Trong dân gian hiện nay có hơi nhiều loại mai đẹp như: Bạch mai (hoa màu trắng), Hồng mai (hoa màu vàng hồng), Thanh mai (hoa màu phớt xanh), Huỳnh mai (hoa màu vàng). Riêng Huỳnh mai cũng có nhiều loại từ 9, 12, 24... Cho đến 60 cánh, thậm chí có loại lên đến 150 cánh. Chúng ta có thể sưu tầm và chọn lọc loại nào bằng lòng để làm giống ghép vào gốc ghép (để dễ phân biệt phần này nhất thời gọi là cành ghép).
Cành giống: lấy mắt ghép chọn những cành mạnh khỏe, trên những cây mai ko sâu bệnh, nằm ở vị trí đủ ánh sáng. Chọn cành không già, ko non. Ví như được cành có tuổi tương đương với mầm tại gốc ghép là tốt nhất, các mắt cuống lá phải còn xanh, hơi phồng lên (trường hợp lá đã rụng). Nếu như tình huống lá chưa rụng, sử dụng kéo cắt lá đi (chừa lại phần cuống lá). Sử dụng dao sắc rà soát xem vỏ và phần thân gỗ có thuận tiện tách rời nhau ko (giống như phần rà soát tại thân ghép). Giả dụ lúc tách ra 2 phần ko tiện dụng mà cố tình ghép thì 99% sẽ thất bại.
Các cây giống ví như ở sắp gốc ghép thì thuận lợi nhất. Ví như giống ghép ở xa gốc ghép, chuẩn bị sẵn một bịch nilon, sau khi cắt cành có mắt ngủ, nhúng vô nước, lấy ra cho vào bao nilon cột lại.
một vài phương pháp ghép tương đối thuần tuý, thích hợp với cây mai:
2. Phương pháp ghép áp
Ghép áp là dễ thành công nhất vì cây mai rất dễ liền da. Ngay ngoài tự dưng, 2 cây mai mọc sát vào nhau, lâu ngày hai cây mai tự dính liền vào nhau. Áp dụng cách này, chỉ cần đem 2 cây mai: 1 cây có hoa đẹp, 1 cây có hoa xấu nhưng bộ rễ đẹp để sắp nhau, lấy dao cạo vỏ 2 mặt kề nhau, rồi lấy dây buộc chặt lại, không tưới ướt chỗ ghép, để tương tự khoảng 1, hai tháng thì hai cây mai sẽ dính liền da lại với nhau ở chỗ ghép.
Tiếp theo chỉ cần cưa bỏ ngọn của cây mai có hoa xấu và cưa dời phần gốc của cây mai có hoa đẹp đi là đã có 1 cây mai ghép, gốc là gốc của cây mai có hoa xấu, ngọn là ngọn của cây mai có hoa đẹp, sẽ ra hoa đẹp theo ý muốn.
Trên một gốc, có thể ghép áp đa dạng nhánh sẽ có cây mai có phổ quát nhánh, ra rộng rãi loại hoa, màu sắc khác nhau rất đẹp.
3. Kỹ thuật ghép mắt (ghép bo - chồi ngủ)
Ghép mắt là kỹ thuật ghép dễ thành công, đơn giản và cuốn hút nhất đối với cây mai hiện nay.
Nhưng phải chuẩn bị gốc ghép lâu vì gốc ghép là cây mai mà chúng ta chọn lọc để làm kiểng sau này. Phải lựa cây có gốc đẹp, vô chậu, cưa bỏ hết tàn, nhánh, ngọn. Sau đấy đợi các chỗ cưa lên tượt non, ví như phổ biến tượt non thì phải lảy bỏ bớt, chỉ chừa 3,4 tượt là đủ, để làm gốc ghép. Lúc tượt non to khoảng bằng đầu đũa là ghép được.
Mắt ghép, chọn loại hoa giống đẹp mà ta muốn có hoa sau này theo ý muốn, nếu ko có sẵn, phải sắm sắm hoặc xin nhánh nhỏ kích cỡ bằng đầu đũa , đem về ghép liền, tránh để lâu sẽ khô nhựa, ghép ko dính được.
Cách ghép như sau:
- Bên gốc ghép, lấy mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật dài 3 mm, rộng 2mm, khắc chỗ nào cũng được, và tách bỏ miếng vỏ hình chữ nhật ấy.
- Bên mắt ghép, cũng lấy mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật dài 3 mm, rộng 2mm, bao lấy một cuống lá đã rụng (trường hợp còn lá, phải cắt ngắn cuống lá và cột dây chừa cuống là, cuống lá sẽ héo rụng sau). Tỉ mỉ tách lấy miếng vỏ cây hình chữ nhật này, đặt ngay lên hình chữ nhật bên gốc ghép đã tách bỏ vỏ.
- Lấy dây nylon mềm quấn buộc kín hết mắt ghép. Xong, cắt bỏ bớt phần ngọn trên tượt vừa mới ghép, chỉ chừa lại vài ba lá là đủ để cho cây thở, không tưới ướt chỗ ghép, đem để trong mát hay che nắng.
Khoảng 15 ngày sau, mở dây nylon ra, thấy mắt ghép còn tươi và dính vào gốc ghép là đạt. Giả dụ mắt ghép khô héo bung ra là chết, phải ghép lại chỗ bên cạnh.
Sau đấy, cứ để tương tự, một thời gian sau, chỗ mắt ghép sẽ nảy mầm, ra chồi non, ta cắt bỏ hết phần còn lại của tượt gốc ghép, để tụ hội nuôi dưỡng chồi non.
Một gốc ghép có thể ghép phổ thông loại mai, phổ quát màu khác nhau, rất đẹp.
Chuẩn bị: cành giống, kéo cắt cành, dao ghép, dây quấn
Một cách ghép khác có thể bạn quan tâm: cách ghép mai vàng vào thân
Mở cửa sổ: Tại phần thân ghép dùng dao tách một miếng vỏ hình chữ nhật (kích thước khoảng 0.5 x 1 cm theo chiều dọc của mầm ghép (lưu ý càng sát gốc mầm càng tốt, tách bất đề cập chỗ nào, ko cần phải là vị trí cuống lá). Tách xong tạm chưa lấy miếng vỏ ra vội (tránh khô nhựa).
Mở cửa sổ
Tại phần giống ghép ở vị trí cuống lá, có mắt lá như đã diễn đạt trên cũng tách lấy 1 mắt lá của cành mai giống (mai giảo, mai cúc,...), nhớ chừa cuống lá lại cho dễ thao tác.
Lấy mắt ghép
Đặt vào cửa sổ: mau chóng lấy miếng ghép áp khít vào thân ghép (sau lúc đã lấy miếng vỏ tách sẵn tại mầm ghép ra, quay mắt ngủ lên trên, nếu muốn sau này cành mai hướng lên trên, giả dụ muốn có cành mai lạ mắt có thể quay mắt ngủ xuống dưới, sau này bạn sẽ có một cành mai đâm xuống dưới sau đó mới ngách lên).
Đây là giai đoạn quan trọng nhất, miếng ghép phải thật khít, ko được để dính nước.
Lảy bỏ cuống lá
Quấn dây: mau chóng dùng dây nilon (loại trong, giúp mầm cây có thể quang quẻ hợp được). Buộc chặt, kín mắt ghép không để nước mưa lọt vào (không nên thắt nút trên mắt ghép). Cắt bớt mầm thân ghép (để lại khoảng 20 cm, có 3 tới 4 lá) giúp cây quy tụ dinh dưỡng nuôi mầm ghép.
Nhớ quấn trong khoảng dưới lên như lợp nhà, để nước ko lọt vô vết ghép, bước phải nhẹ nhàng:
Quấn dây
chấm dứt quấn dây:
Đưa cây vào chỗ mát, 3 ngày đầu chỉ tưới gốc, ko tưới lên cây. Các ngày sau tưới ướt cả cây luôn. Khoảng 10 ngày sau đưa cây ra nắng lại. Sau 15 ngày có thể mở dây nilon để biết kết quả. Khi mở ra nếu miếng ghép khô tự rơi ra. Coi như phải làm lại, rà soát cả thời kỳ xem có sơ sót gì không??? Giả dụ miếng ghép dính chặt, còn tươi coi như bạn đã thành công. Việc còn lại là chăm bón cho mầm cây tăng trưởng. Khi mầm ghép lên được khoảng hai tới 3 cm, ta cắt nốt phần còn lại của mầm ghép (cắt cách mắt ghép khoàng hai cm), bôi vôi vào vết cắt giảm thiểu sâu bệnh